Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) tarafından açıklanan 2024 yılı verilerine göre, Avrupa Birliği (AB) ve Avro Bölgesi kamu maliyesinde karmaşık bir tablo ortaya koydu. Kamu borcunda sınırlı da olsa artış kaydedilirken, bütçe açıklarında kısmi bir gerileme yaşandı. Ancak birçok ülke, AB’nin mali disiplin kriterlerini karşılamaktan uzak durumda.
Borçlar Yüksek, Özellikle Güney Avrupa'da
Avro Bölgesi’nde kamu borcunun GSYH’ye oranı 2023 yılında %87,3 iken, 2024’te %87,4’e yükseldi. AB genelinde ise bu oran %80,8’den %81’e çıktı. Toplam kamu borcu, Avro Bölgesi’nde 13,26 trilyon avroya, AB genelinde ise 14,54 trilyon avroya ulaştı.
Kamu borcunun GSYH’ye oranının en yüksek olduğu ülkeler arasında zirvede %153,6 ile Yunanistan yer alırken, onu %135,3 ile İtalya, %113 ile Fransa, %104,7 ile Belçika ve %101,8 ile İspanya izledi. Öte yandan Estonya (%23,6), Bulgaristan (%24,1) ve Lüksemburg (%26,3) en düşük borç oranlarına sahip ülkeler oldu.
Bütçe Açığı Azalıyor ama Hâlâ Kritik Eşik Aşılıyor
Avro Bölgesi’nde 2023 yılında %3,5 olan bütçe açığının GSYH’ye oranı, 2024’te %3,1’e indi. AB genelinde ise bu oran %3,5’ten %3,2’ye düştü. Bütçe disiplinindeki bu iyileşmeye rağmen birçok ülke %3’lük Maastricht kriterini aşmış durumda.
En yüksek bütçe açığı veren ülkeler sırasıyla %9,3 ile Romanya, %6,6 ile Polonya, %5,8 ile Fransa ve %5,3 ile Slovakya oldu. Öte yandan, Danimarka (%4,5), İrlanda ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (%4,3), gibi ülkeler sınıra yakın seyrediyor.
Ancak bazı ülkeler mali disiplin konusunda pozitif ayrıştı: Yunanistan %1,3, Lüksemburg %1 ve Portekiz %0,7 oranında bütçe fazlası verdi.
AB Mali Kurallarına Uyuluyor mu?
AB'nin Maastricht Antlaşması kapsamında belirlenen mali kriterlerine göre, kamu borcunun GSYH’ye oranı %60’ı, bütçe açığı ise %3’ü geçmemeli. Bu sınırların aşıldığı durumlarda, üye ülkelerin Avrupa Komisyonu’na tedbir planlarını bildirmesi gerekiyor. Ancak mevcut tablo, birçok ülkenin kurallara uymadığını ve mali uyum konusunda ciddi zorluklar yaşandığını ortaya koyuyor.
